(Illustratie taalboom met meer steunkleuren invoegen)
Relatie met technische leesvaardigheid
Om tot een goed tekstbegrip te komen, is een voldoende mate van technische leesvaardigheid vereist, zowel technisch als qua tempo. Wanneer de technische leesvaardigheid onvoldoende is, wordt het werkgeheugen zo zwaar belast, dat er weinig of geen ruimte meer is om tot een goed tekstbegrip te komen.
Relatie met woordenschat
Naast een goede technische leesvaardigheid is een rijke woordenschat een voorwaarde om de inhoud van een tekst goed te kunnen begrijpen. En omgekeerd: door veel te lezen en te praten over lezen, neemt de woordenschat sterk toe.
Relatie met begrijpend luisteren
De leerlijn begrijpend lezen sluit naadloos aan bij de leerlijn begrijpend luisteren. Ook voor, tijdens en na het luisteren naar een tekst past de luisteraar strategieën toe, die overeenkomen met de strategieën voor begrijpend lezen. Oefeningen in begrijpend luisteren zijn daarom erg zinvol als voorbereiding op en ter ondersteuning van het begrijpend lezen. Zowel bij het beluisteren als het lezen van een tekst, neemt de ‘ontvanger’ kennis van de boodschap van de ‘zender’. Vooral voor zwakke lezers kan het begrijpend luisteren een hulpmiddel zijn om de strategieën voor een beter begrip onder de knie te krijgen. Zij worden bij het luisteren immers niet gehinderd door hun zwakke leesvaardigheid. Bij het voorlezen van een tekst kan bovendien door middel van intonatie, pauzes etc. sturing gegeven worden, bijvoorbeeld door het benadrukken van belangrijke begrippen of signaalwoorden.
Relatie met schrijven van teksten
Zoals lezen te beschouwen is als een dialoog tussen de lezer en de tekst, zo is schrijven te beschouwen als een dialoog tussen de schrijver en de toekomstige lezers. Passieve taalontwikkeling loopt voor op de actieve taalontwikkeling. Lezend kan een kind moeilijker teksten ontsleutelen dan dat het zelf al kan schrijven. Het omgekeerde is ook waar: de genres en tekstsoorten die kinderen lezend leren kennen, worden sterker verankerd en beter begrepen, wanneer zij ze daarnaast ook zelf schrijven. De inhoud van het periodeonderwijs geeft een zinvolle context om over te schrijven, met concrete onderwerpen dichtbij de kinderen. De teksten die geschreven worden, kunnen worden verkend met voorbeeldteksten uit bestaande literatuur (informatief en verhalend). En vervolgens kunnen de geschreven teksten weer dienen als aanvulling op leeslessen.